Ege’de Yeşilcam rüzgârı: filmlerde Bodrum
Beyaz evler ile guletlerin masmavi denizin manzarasıyla buluştuğu; köyleri ve körfezleri uzun kollarıyla kucaklayan yarımadanın sonsuz bir yazda güneşlendiği Bodrum, beklentileri karşılayan bir üne sahip. Bu romantik beklentiler, sadece her ulustan ziyaretçilerin değil, Türk şarkılarının ve filmlerinin de ruhunda yer etmiş durumda. Şimdilerde internette izleyebildiğimiz, Bodrum’da çekilmiş eski filmler, bizleri o günlere götüren bir nostalji fırtınası yaşatıyor.
Yazı Chris Drum Berkaya

“Yeşilçam”ın 1960’lardan 1970’lerin sonuna dek süren altın döneminde, Bodrum filmlere sıkça ev sahipliği yaptı. O zamanlar, Bodrum’a ulaşmak şimdiki gibi kolay değildi. 1975’te tamamlanan modern sahil yolunun, kemikleri titreten eski yolun yerini aldığı döneme kadar Bodrum’a vapurla ulaşmak mümkündü. 1969’da çekilip Ocak 1971’de yayınlanan, yürek parçalayıcı Yarın Ağlayacağım filminde de haftada bir sefer düzenleyen vapuru görebiliriz. Klasik bir aşk hikâyesini konu alan filmde, Hülya Koçyiğit’in canlandırdığı güzel şarkıcı Sevda, Bodrum tatilinde tanıştığı, süngercilik ve turist rehberliği yapan yakışıklı sevgilisini (Ediz Hun), İstanbul’un lüks hayatı için terk eder ve kötü gazino sahibi Kemal (İzzet Günay) ile evlenir. 1969’un el değmemiş Bodrum’unu belgeleyen bu filmin arka planında; restorasyondan önceki Bodrum Kalesi’ni, -dünyaca ünlü Halikarnas gece kulübünün atası- Halikarnas Otel’ini, iskelede salınan minik guletleri, liman boyu dikilmiş palmiye fidanlarını, vadinin hemen ardında uzanan – ve o zamanlar çıplak olan- tepeler ile tabii ki Bodrum köyünün yerlilerini görmemiz mümkün.

Otuz yıldır Türkiye’de yaşayan bir vatandaş, 1971’de öğrenciyken Bodrum’u ilk defa ziyaret ettiğinde, Tarkan: Viking Kanı filmi çekimlerine denk geldiğini anımsıyor; Bodrum Kalesi’nde, Vikingler ile silahlı savaşçıların ve devasa bir ahtapotun karşısında kurban edilecek prensesin olduğu gördüğünde Bodrum’a nasıl aşık olduğunu anlatıyor. Yeşilçam’ın gözüpek jönlerinden Kartal Tibet’in baş rolünde olduğu Viking filmleri bugün kült mertebesine erişmiş durumda. Yalnızca kürkten yapılmış kostümleri görmek için bile YouTube’dan tekrar izlemeye değer.

İnternet, birçok eski filmi izlememizi mümkün kılıyor. Tekrardan keşfedilen bir diğer film ise, sinemamızın sultanı Türkan Şoray, Kadir İnanır ve Yıldırım Gencer’i bir araya getiren Bodrum Hakimi. 1951 yılında Bodrum’a gelen ilk kadın hakimin hikâyesinden uyarlanan, 1976 yapımı film, açılış sahnesinden itibaren izleyicilerine Bodrum’un az bilinen yerlerini keşfetme olanağı sunuyor. Şoray’ın postanenin karşısındaki Bodrum pazarında otobüsten inmesi, eski Herodot Pansiyonu’na doğru liman boyunca yürümesi, şimdilerde lüks yatlara ev sahipliği yapan modern marinanın yerinde bulunan basit iskelenin üzerinden kaleye bakması ve elbette, arka planda Bodrum köylüleri ve sokaklarıyla film bize belgesel tadı yaşatıyor.

80’lerdeyse, film yapımcıları bu defa yürek hoplatıcı bir aşk dramı olan Alev Alev filmini çekmek için bodruma geldiler. Film, Tarık Akan’ın canlandırdığı Bodrumlu kaptan Murat, gözalıcı Bodrum kızı Alev (Gülşen Bübikoğlu) ve Alev’e lüks bir hayat sunan, kötü ama zengin, İstanbullu iş adamı Şahin’in (Cüneyt Arkın) arasındaki aşk üçgenini konu alıyordu. Yatın Bodrum limanına yanaşması ile başlayan filmin arka planını ise yine, eski liman, Raşit’in Yeri, tersaneler, kafede oturanlar ve körfez manzarasıyla Bodrum oluşturuyordu.

Yarın Ağlayacağım‘dan sahneler

Bu filmler arasında en çok akılda kalan ise “Halikarnas Balıkçısı” takma adıyla bilinen; Bodrum’u dünyaya ve Türkiye’ye herkesten çok tanıtan Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın hikâyesini anlatan Mavi Sürgün filmi kuşkusuz. Cevat Şakir’in Bodrum’a yaptığı ilk yolculuğu kaleme aldığı aynı isimli otobiyografiden uyarlanan film 1993’te gösterime girdi. Gümüşlük ve Akyarlar bölgesinde titizlikle seçilmiş eski Bodrum evlerinde yapılan çekimler, yazarın ilçeye duyduğu sevginin hakkını vermiş. Başrollerinde Can Togay, Hanna Schygulla, Özay Fecht, Tatiana Papamoschou ve Ayşe Romey’nin yer aldığı, diyalog ağırlıklı bu dingin filmin yönetmeni ise Ercan Kırdan. 1994 yılı Oscar Ödülleri’nin En İyi Yabancı Film kategorisine aday gösterilen film, Ankara, Antalya ve İstanbul film festivallerinde ödüller kazandı.

2000’li yıllardan itibaren tekrar hız kazanan Türk film endüstrisi Bodrum’a olan ilgisini sürdürüyor; İstanbullu bir ailenin Bodrum’a taşınmasını anlatan ve her yaştan, geniş çapta bir izleyici kitlesi edinen Bodrum Masalı dizisi, Bodrum temalı yapımların en yeni halkalarından. Kısa süre önce duyurusu yapılan Japon-Türk ortak yapımı bir filmin, diğer lokasyonlarla birlikte Bodrum’da da çekileceği haberi, ilçeye gösterilen ilginin uluslararası boyutunun altını çizdi ve filmde figüran olarak rol almak isteyen Bodrumluları heyecanlandırdı. Yabancı film ekiplerinin Bodrum’a gösterdiği ilgi; bölgedeki otellere, barlara ve restoranlara yeni müşteriler çekerek, genelde sakin geçen kış sezonuna hayat kattığı için ayrıca önem taşıyor.

Günümüzde Neden Bodrum’da Film Çekiliyor?  

Danimarkalı senarist Isabel Eklöf, ilk yönetmenlik denemesi olan Holiday filmini çekmek üzere Nisan’dan Mayıs başına kadar, ekibiyle Bodrum’daydı. The Guide Bodrum, film lokasyonu olarak Bodrum’u ilginç kılan faktörleri konuşmak için yönetmenle buluştu.

Eklöf, Danimarka filmlerinin genelde ticari getiri için yapılmadığını ve bağışlarla desteklendiğini anlatıyor. Yapımcıların başta Bulgaristan veya İspanya’da çekmeyi düşündükleri film için, bütçe ve lokasyon uygunluğu göz önüne alınarak Bodrum’da karar kılınmış. Türkiye Kültür Bakanlığı’na gönderilen senaryo, standart kabul süreçlerinden geçip özel izinler alındıktan sonra sahnelerin çekileceği mekânlar -tekneler, kumsallar, Bodrum havaalanı, mağazalar ve barlar sokağı- belirlenmiş.

Bodrum Masalı‘ndan bir sahne

Başroller profesyonellerden oluşsa da kumsal ve bar sahnelerinde Bodrumlulara başvurulmuş. Eklöf, -tabiri caizse- “odun gibi” mizaca sahip İskandinavların karşısında Bodrumluların doğal tavırlarını ve aralarında gurbetçilerin de olduğu amatörlerin filmde gönüllü olarak yer alma hevesini görünce sevinçli bir şaşkınlık yaşadığını belirtiyor. Modern Bodrum’da, Akdeniz’e özgü tipik turistik ortamı arka plana taşıyabildiğini gören Eklöf bundan ayrıca mutlu olmuş.

Spektrumun diğer tarafında ise The Guide Bodrum, Bodrum tecrübesi ve ambiyansının öyküye yaptığı katkının farkında olan bir Türk sanatçısı buluyor. İlk üç filminde senarist, yönetmen, oyuncu olarak görev yapan ve şu sıralarda, yeni oyununun hem yazarı hem de oyuncusu olan Harun Özakıncı, oturduğu Bodrum Kalesi tiyatrosunun kapısından tüm Bodrum Limanı’nı kucaklamak istercesine kollarını açıyor. “Bodrum’un kendisi bir senaryo,” diyor ve ekliyor: “Bütün konuları ile doğal bir sahne”.  

Bodrum’da büyüdükten sonra, İstanbul ve New York arasında okuyup seyahat eden Özakıncı “Bodrum masalları” konulu bir film yapmak için Bodrum’a geri dönmüş. Özakıncı, “Benim bir görevim var; bu saf Bodrum hikâyelerini ve buraların kültürel hayatı ile dilini paylaşmam gerekiyor,” diyor. Filmlerinde ve oyunlarında, k’leri g olarak telaffuz eden Bodrum şivesinin ve eski Bodrum yaşamının barındırdığı doğal komedi unsurlarını koruyup yaşatmaya çalıştığını belirtiyor. “Bu hikâyeleri yazıp oynayabileceğim başka bir yer yok,” diyor, Temmuz’da sahnelenecek ‘Naptorun Pansiyon’ isimli komedi oyununun afişinin yanı başında.

Bodrum’da çekilen filmler

  • Yarın Ağlayacağım (1969/1971) Oyuncular: Hülya Koçyiğit, Ediz Hun, İzzet Günay
  • Tarkan: Viking Kanı (1971) Kartal Tibet
  • Bodrum Hakimi (1976) Oyuncular: Türkan Şoray, Kadir İnanır, Yıldırım Gencer
  • Seni Kalbime Gömdüm (1982) Başrol: Türkan Şoray   
  • Alev Alev (1984) Oyuncular: Tarık Akan, Gülşen Bubikoğlu, Cüneyt Arkın
  • Mavi Sürgün/ The Blue Exile (1993) Oyuncular: Can Togay, Hanna Schygulla, Özay Fecht, Tatiana Papamoschou, Ayşe Romey
  • Her Şey Çok Güzel Olacak (1998) Oyuncular: Cem Yılmaz, Mazhar Alanson
  • Mutluluk/Bliss (2007) Zülfü Livaneli’nin kitabından.
  • Hadigari Cumhur (2009) Harun Özakıncı’nın komedi dram eseri.
  • Yürügari İbrahim (2011) Yönetmen: Harun Özakıncı Yardımcı rol: Okan Bayülgen
  • Günah Keçisi (2011)
  • Mandıra Filozofu (2014) Başrol: Müfit Can Saçıntı
  • Diziler: Bodrum Masalı –devam ediyor- Oyuncular: Timuçin Esen, Nejat İşler ve Şevval Sam.

 

Read also:  Pizzeria Luca, Bodrum